არქიტექტურა

სვეტიცხოველი – XI საუკუნის საკათედრო ტაძარი, ქართული ტრადიციული ხუროთმოძღვრების უნიკალური ძეგლია, რომელიც შედის იუნესკოს ძეგლთა დაცვის სიაში. სვეტიცხოველში დაკრძალულია უფლის კვართი და წმ. ელია წინასწარმეტყველის მოსასხამი. დღეს-დღეობით ტაძარი წარმოადგენს ტურისტებისთვის ერთ-ერთ უმნიშვნელოვანეს ატრაქციას.

ნარიყალას ციხე – ე.წ. შურის ციხე, რომელიც აიგო IV საუკუნეში, აღნიშნულ ციხეს ბოლო რესტავრაცია ჩაუტარდა XVII საუკუნეში როსტომ მეფის მიერ. ნარიყალადან იშლება ულამაზესი ხედი თბილისის ძველ უბნებზე. ციხე წარმოადგენს ძველი ქართული არქიტექტურის ნიმუშს რომილიც თბილისს გვირგვინივით ადგას თავზე.

რაბათის ციხე – მდებარეობს საქართველოს ისტორიულ კუთხეში- სამცხე ჯავახეთში. შუა საუკუნეებში წარმოადგენდა მესხეთის მთავრების რეზიდენციას. მასში არის გართიანებული ისლამური და ქრისტიანული კულტურის ძეგლები. 2011- 2012 წლებში ჩაუტრდა ბოლო რესტავრაცია. რაბათის მუზეუმში ინახება 25 000 -ზე მეტი ექსპონატი.

სვანური კოშკები – საქართველოს ფეოდალური ხანის თავდაცვთი ნაგებობა, 20-25 მეტრის სიმაღლის 5 ან 6 სართულიანი კოშკები.  სვანური კოშკები იუნესკო-ს მსოფლიო მემკვიდრეობის ძეგლებს წარმოადგენს.  2011 წელს ქვის არქიტექტურის საერთაშორისო კონკურსზე (International Award Architecture in Stone) დაჯილდოვდა პრემიით „ხალხური არქიტექტურა“.

თუშური კოშკები – თუშეთი ევროპის ყველაზე დიდი დაცული ტერიტორიაა. სოფელი ზემო ომალო გამოცხადებულია არქიტექტურულ ნაკრძალად. აქ თითოეულ ქვასაც კი თავისი ისტორია აქვს. თუშური კოშკები სათვალთვალოს და თავშესაფარს წარმოადგენდა ჩეჩნებისა და დაღესტნელების თავდასხმებისგან დასაცავად. დღესდღეობით კესელოს ანსამბლი წარმოადგენს ქართული მთის არქიტექტურის შედევრს.

ქართული ტრადიციული დარბაზული სახლები –  სადაც ყველა საცხოვრებელი სამეურნეო სათავსი (დარბაზი, ოდა, ბოსელი, საბძელი, სათონე, ბეღელი, მარანი და სხვა) ჰორიზონტალურად იყო განლაგებული ერთ ჭერქვეშ. მთავარი დარბაზი შედგებოდა კერისაგან და ორი დედაბოძისგან. მსგავსი არქიტექტურის სახლები მიეკუთვნება XVI-XVII საუკუნეებს. ზოგადად მესხეთის ტერიტორია ბრინჯაოს ხანიდან იყო დასახლებული, ძველი სახლები  სამწუხაროდ არ არის შემორჩენილი.